Genel olarak Cumhuriyet olarak adlandırılan ve daha sonra Eski Cumhuriyet olarak bilinen Galaktik Cumhuriyet, Galaktik İmparatorluk'tan binlerce yıl önce galaksiyi yöneten bağımsız yıldız sistemlerinin oluşturduğu bir demokratik birleşimdi. Derin Merkez'de yer alan Coruscant gezegeninde bulunan Galaktik Senato, -galaksideki sayısız gezegeni temsil eden milletvekilleri- demokratik olarak seçilen Yüce Şansölye'nin liderliği altında Cumhuriyet'i yönetirdi. Cumhuriyet, bütün tarihi boyunca Jedi Düzeni adı verilen Güç'e hassas bir grup şövalye tarafından korundu. Jedi'lar barış ve adaletin koruyucuları olarak dururken galaksi savaşsız ve ordulara ihtiyaç duymadan varlığını sürdürdü. Bu düzen Cumhuriyet'in bin yıl boyunca barışın hüküm süreceği bir çağ yaratmasına yardımcı oldu. YSÖ 22'de, Cumhuriyetin kuruluşundan yaklaşık bin yıl sonra bir iç kriz, eski demokrasi ile Bağımsız Sistemler Konfederasyonu arasında açık bir çatışmaya dönüştü, 32 YSÖ'de yaşanan Naboo İşgali'nden sonra Cumhuriyet'ten kademeli olarak ayrılan Ayrılıkçı dünyalardan oluşan tanınmayan bir devlet oluştu.
Klon Savaşları boyunca Cumhuriyet, Büyük Cumhuriyet Ordusu'nun daha aktif ve geniş hale gelmesi ile birlikte büyük bir askeri birikime sahip oldu. Jedi'ların liderliğinde milyonlarca Cumhuriyet klon askeri, Cumhuriyet'e sadık kalan gezegenleri Ayrılıkçılara karşı korumak için galaksinin her bir yanına dağıtıldı. Savaş ilerledikçe Senato'nun yetkisi Yüce Şansölye Sheev Palpatine'in güçlenen ve sayıca artan bağları yüzünden gittikçe azalmaya başladı. Palpatine'in gerçek kimliğinin Darth Sidious, Cumhuriyet'e komplo kurarak Jedi'ları ve Cumhuriyet'i saf dışı ederek mutlak güce sahip olan Sith'in Kara Lordu olduğunu birkaç kişi dışında kimse bilmiyordu. Klon Savaşları'nın can çekişen günlerinde Jedi'lar YSÖ 19'da Palpatine'in bir Sith Lordu olduğunu öğrendiklerinde Palpatine, 66. Emir'i -klonların Jedi generallerine ihanet edip öldürmelerine yol açan, sonuç olarak da Jedi Düzeni'ni anında ortadan kaldıran gizli bir protokol- yürürlüğe soktu.
Jedi'lar olmadan galaksi, Sidious'un yeni bir düzen ilan etmesi ile Sith'lerin komutası altına düştü. Bundan dolayı Cumhuriyet, yerini Galaktik İmparatorluk'a bırakmış oldu. Sidious, İmparatorluk Ordusu'nu çokça genişleterek Galaktik İmparator olarak yükselişini sağlamlaştırdı. Yine de İmparatorluk Senatosu'nu YSÖ 0'da Ölüm Yıldızı'nın tamamlanmasına kadar yirmi yıl yürürlükte tuttu. Buna rağmen İmparatorluk, YSS 5'de, Yavin Savaşı'ndan beş yıl, YSÖ 4'te İmparator'un Endor Savaşı zamanındaki ölümünden bir yıl sonra Cumhuriyet'i Yeniden Kurma Birliği tarafından yenildi. Galaktik İç Savaş'ı kazanmış olan Asi'ler tarafından Yeni Cumhuriyet kuruldu. Yeni Cumhuriyet, galaksiyi YSS 34'deki Hosnian Felaketi'ne kadar sürecek olan otuz yıllık yeni bir çağa soktu.
Tarih
Özgürlüğün doğuşu
- "Bin kuşaktan uzun zamandır Jedi Şövalyeleri, Eski Cumhuriyet'te barışın ve adaletin koruyucularıydılar. Karanlık zamanlardan önce... İmparatorluk'tan önce..."
- ―Obi-Wan Kenobi
Modern dönemden önceki Galaktik Cumhuriyet, "Eski Cumhuriyet" olarak adlandırılır.
Kurucu üyeleri Alderaan[17] ve Chandrila[18] gibi gezegenler olan Galaktik Cumhuriyet, YSÖ 25.000[10] dolaylarında kuruldu ve galakside[15] genişleyerek bölgenin egemen gücü haline geldi. İmparatorluk Devri'nden yaklaşık 20.000 yıl önce Thisspiaslıların Kan Monarşisi, kuruluşunan erken aşamasında olan Galaktik Cumhuriyet'e katıldı. Cumhuriyet, uzun tarihi boyunca pek çok şekilde adlandırıldı; bu modern öncesi dönemde Cumhuriyet, devletin resmi adı Galaktik Cumhuriyet olmasına karşın tarihçiler tarafından "Eski Cumhuriyet"[15] şeklinde adlandırıldı.[19] Eski Cumhuriyet'in başkenti tamamen kentleşmiş Coruscant'da yer alıyordu ve binlerce yıl boyunca orda kalmaya devem etti.
Galaktik İç Savaş'ın başlamasından en az 6.000 yıl önce gücün karanlık tarafının uygulanmasının Jedi'ın ilerlemesine fayda sağlayacağına inanan sapkın bir Jedi grubu, Jedi Düzeni'nden koptu. Düzenin bu olayla ideolojik olarak bölünmesi Yüzyıllık Karanlık olarak bilinen olayı başlattı ve bu da Sith'in doğuşu ile sonuçlandı.[20] Bir noktada Sith'ler, Coruscant'ta bir Sith tapınağı inşa etmeyi başardılar. Sapkın grup sonunda yenildi ve Eski Cumhuriyet'ten bilinmeyen uzaya sürüldü.[5] Sith'lerin kovulmasının ardından Jedi Tapınağı, karanlık enerjisini içerebilmek için Sith Tapınağı'nın üzerine inşa edildi.[5] Merkez tapınaklarını Coruscant'ta kurduktan sonra Jedi Düzeni, Eski Cumhuriyet ile yakın bir ilişki yürüttü ve Jedi'lar bin nesilen uzun süre boyunca barışın ve adaletin koruyucuları oldular.[21] Jedi'lar, sürgünden sonra Sith'lerin Moraband'da yeniden toplandığından bihaberdi.[20]
İmparatorluk Devri'nden binlerce yıl önce Corellia hanedanı, Eski Cumhuriyet'in sınırlarını genişletmeye yardımcı olan keşif ve kolonizasyon çabalarına sponsor oldu.[22]
Galaksideki kaderlerin çarpışması
- "İktidarın tarihi bu odalarda. Bu parçaların bazıları Chiss'in Galaktik Cumhuriyet ve Sith İmparatorluğu arasındaki savaşlara katıldığı zamanlara kadar uzanmakta."
- ―Mitth'raw'nuruodo, Ar'alani'ye
Eski Cumhuriyet, nüfuzunu yıldızlar boyunca yaydıktan sonra, Zygerria Köle İmparatorluğu gibi çeşitli güçlerle temasa geçti. Bu sıralarda bir noktada Eski Cumhuriyet, köleliği yasadışı ilan etti ve galaksideki diğer uygarlıkların köleliği kaldırmasını bekledi. Kölelik üzerine inşa edilen Zygerria İmparatorluğu uymayı reddetti ve hem Eski Cumhuriyet'i hem de Jedi'ı müdaheleye zorladı. Zygerrialıların reddinin ardından Eski Cumhuriyet'in ve Jedi'ın birleşik orduları İmparatorluğun üzerine yürüdü. Eski Cumhuriyet nihayetinde galip geldi ve köle ticareti yeraltı dünyasına çekildi. Köle İmparatorluğu yıkıldı ve hükümetinden geriye kalanlar Zygerria ana gezegenine çekildi.[23]
Eski Cumhuriyet devrinde Jedi ve Sith arasında yıkıcı savaşlar yaşandı.
Sith'ler yeniden toparlandı ve Eski Cumhuriyet'e saldırdı. İlerleyen süreçte karanlık Düzen, Jedi ve Eski Cumhuriyet ile savaşmaya başladı. Bu, Eski Cumhuriyet'in çöküşüne kadar sürecek bir dizi çatışmaya yol açtı.[20] Muharebelerden biri sırasında Jedi, Malachor'daki Sith İmparatorluğu ile savaştı ve bu Düzen'in tarihindeki en yıkıcı savaştı.[24]
Eski Cumhuriyet bir noktada Mandalorlarla karşılaştı. Savaşçı medeniyet, Eski Cumhuriyet'e karşı bir dizi sebepsiz sefer düzenledi. Tam teşekküllü bir savaş patlak verdikten sonra Jedi, Cumhuriyet'i savunmak için devreye girdi.[9] Bu süre zarfında Jedi ve Cumhuriyet güçlerinin genişleyen Sith İmparatorluğu'na karşı olan savaşı devam etti. Bu savaşlar sırasında her iki taraf da büyük kyber kristalleri tarafından desteklenen bir dizi kitle imha silahı inşa etti.[25][26]
Galaktik Cumhuriyet, Sith İmparatorluğu'na karşı Chiss Yükselişi'ni de içeren birtakım savaşlara da katıldı. Yükseliş, sınırlarına çekilmeden önce bir dizi uzaylı ile karşılaştı.[19]
Eski Cumhuriyet'in düşüşü
- "Bu ışın kılıcı atalarım tarafından Eski Cumhuriyet'in düşüşü sırasında Jedi Tapınağı'nızdan çalındı."
- ―Pre Vizsla, Obi-Wan Kenobi'ye Karakılıç'tan bahsediyor
Mandalor Savaşları, Eski Cumhuriyet'in sonunun başlangıcı oldu
Sith Uygarlığı, Mandalore'un savaşçı uygarlığı ve Jedi Düzeni; savaş için sürekli Eski Cumhuriyet uzayına birlikler gönderdi.[9][20] Bu durum her tarafın kaynaklarını zorlar bir hal aldı. Sith İmparatorluğu'nun gücü Eski Cumhuriyet'in Düşüşü sırasında arttı ve Sith'ler neredeyse galaksiyi ele geçirdi.[27] Ayrıca bu sırada Klon Savaşları sırasında Mandalor grup Ölüm Gözcüleri'nin lideri olan Vizsla Klanı'ndan[28] Pre Vizsla'nın atası, Karakılıç'ı Jedi Tapınağı'ndan çaldı.[9]
Bir noktada galaksi Karanlık Çağ'a girdi. Bu sürede Jedi-Sith Savaşı başladı. Savaşın başlarında Eski Cumhuriyet'in başkenti Coruscant, Sith'ler tarafından ele geçirildi. İlerleyen zamanlarda Sith'ler Jedi'lar tarafından Coruscant'ın Kurtuluşu sırasında gezegenden sürüldü.[15]
Umudun ateşi
- "Yıkıcı bir devrilmenin ardından Cumhuriyet'in zaferi oldukça kesindi. Cumhuriyet başkentini yeniden Coruscant'a taşıyarak kendini yeniden kurdu. Bu galaksi tarihi için bir milat oldu ve o andan itibaren Galaktik Cumhuriyet doğdu."
- ―Janyor
Eski Cumhuriyet orduları başkentlerini geri aldıktan ve saldırıya geçmeye hazır olduktan sonra Cumhuriyet, eski gücünün bir kısmını geri kazandı.[15] Jedi'lar ise Mandalor klanları ile olan eski savaşını bitirmeye yetecek güce ulaştı. Jedi ve Mandalorlar arasındaki savaş Mandalore'u cansız bir çöl gezegenine çevirdi.[29] Bu süre zarfında Sith'ler de nihayet bozguna uğratıldı. Eski Cumhuriyet'in güçleri, Sith'in mahvolduğunun resmi olan iç anlaşmazlıklarından yararlanarak kalan Sith'leri de mağlup etti.[30] Yaşanan birçok savaş ile güçten düşen Sith, geleneksel ana vatanı Moraband'ı terk etti.[31] Çok az Sith sağ kaldı ve sonunda kendi kendilerini tarihe gömdüler. Hayatta kalan tek Sith Lordu olan Darth Bane, İkili Yönetim kuralını koyarak Sith için yeni bir sayfa açtı. Artık sadece bir Sith Ustası ve bir Sith çırağının olmasına izin vardı.[30]
Eski Cumhuriyet, binlerce yıl süren uzun savaşlar sonunda Galaktik Cumhuriyet olarak yeniden doğdu.
Eski Cumhuriyet uzun süren savaşlar sonunda yıkıldığında Jedi Düzeni, nihayet Sith ile olan savaşlarında galip geldiklerine ve onları tamamen yok ettiklerine inanıyordu. Sonunda barış galakside yeniden sağlandığında bin yıldan uzun süre galakside istikrarı ve barışı sağlayacak olan modern Galaktik Cumhuriyet kuruldu[15] ve Büyük Barış olarak adlandırılan dönem başladı.[32]
Demokrasinin yükselişi
- "Cumhuriyet'in kuruluşundan beri bu denli büyük çaplı bir savaş olmamıştı."
- ―Sio Bibble
Galaktik Cumhuriyet galaksiyi binlerce yıllık tarihi olan Derin Merkez gezegeni Coruscant'dan yönetmişti.
Galaktik Cumhuriyet'in selefi Eski Cumhuriyet, Sith'ler ile olan savaşlarının sonucu olarak yavaş olarak zayıfladı ve sonunda yıkıldı. Güç'ün karanlık tarafını kullanan ve Yüzyıl Karanlık sırasında hain Jedi'lar tarafından kurulan Sith'ler, galaksi üzerinde kısa süreli olarak yetki sahibi olmuşlardı. Antik Sith'in yıkılmasından sonra, birçok yıldız sistemi Galaktik Cumhuriyet olarak bilinen bir demokratik birlik kurdular. Jedi Düzeni'nin koruması altında Cumhuriyet, YSÖ 22'de patlak veren Klon Savaşları'nın başlangıcına kadar bir milenyum süren barış ve istikrar süreci yaşadı.
Dwartii'nin Dört Bilgesi, ilk yasalarının belirlenmesinde etkin rol oynamıştı. Yeni hükümet yönetim kurulu olarak, üyelerinin kendi sistemlerini temsil etmek için seçildiği Galaktik Senato'yu kurdu. Cumhuriyet'in başkenti birkaç bin yıldır zaten bu unvana sahip olan Coruscant gezegenini olarak seçildi.
Cumhuriyet'in devlet başkanı olan Yüce Şansölye, senatörler tarafından kendi aralarından seçiliyordu ve ilk Şansölye, Valorum Hanesi'nden Tarsus Valorum idi. Yeni demokrasiyi Senato Bölgesi'nde devriye atan ve ordunun feshedilmesini de göz önüne alarak güç ile birliktelik sembolü olarak görülen Senato Muhafızları koruyordu. Zamanla Güç'ü kullanabilen soylu bir düzen olan Jedi Düzeni, Cumhuriyet'de adalet ve barışı koruma görevine geldi. Düzenli bir ordunun eksikliğiyle Cumhuriyet, Yargı Departmanı tarafından yönetilen barış koruyucu Yargı Güçleri'ne güvenmeye başladı. Yargı Akademisi'nde eğitim alan ve hem yüzey hem de uzayda hizmet verebilen üyeleri kısaca Yargıcılar olarak bilinen Yargı Kuvvetleri, galaksideki barışı korumak için genellikle Jedi Komutanlar tarafından yönetiliyordu.
Yüksek Cumhuriyet devri
Büyük Felaket
- "Galaksi, Yüksek Cumhuriyet devrinde şimdiki kadar yerleşmiş değildi. Dış Halka gibi bölgeler tehlikeli ve seyahat etmesi zor bölgelerdi. Bu yüzden büyük bir çaba ve para sarf edilerek bilinmeyen bölgelerin merkezine büyük bir uzay istasyonu inşa edildi. Bu istasyon seyahat edenlerin yollarını bulması için işaret görevi gören bir sinyal yayardı. İstasyona amacına uygun ve ilham verici bir isim verildi."
- ―Grek
Yüksek Cumhuriyet devrinde Yüce Şansölye Lina Soh, Dış Halka Bölgeleri'ni Galaktik Cumhuriyet'e katmaya çalıştı.
Yüksek Cumhuriyet Devri'nde Galaktik Cumhuriyet gücünün zirvesine ulaştı. Özellikle Lina Soh'un şansölyeliği sırasında YSÖ 232[33] civarında galaksinin en ücra ve gelişmemiş bölgelerine bile yayıldı.[34] Yıldızışığı Feneri, Cumhuriyet'in Dış Halka Bölgeleri'ndeki,[35] keşfedilmemiş bölgelere genişlemek için yürüttüğü çabalar sonucu inşa edilen birçok istasyondan biriydi. Cumhuriyet'in bu çabaları Jedi Düzeni'ni galaktik işlerde daha da aktif bir hale getirdi.[36] İlerleyen zamanlarda galaksi çapındaki tüm yıldız gemilerinin hiperuzaydan aniden çıkması ile Büyük Felaket olarak bilinen olay gerçekleşti.[33]
Resmi bir ordusu olmayan Cumhuriyet, Cumhuriyet Savunma Koalisyonu olarak bilinen küçük bir barışı koruma filosu tarafından korunurdu. CSK, Büyük Felaket'ten sonra Hetzal hükümetinin yardım çağrısına cevap olarak Elçi-sınıfı Cumhuriyet Kruvazörü Üçüncü Ufuk'u Hetzal sistemine sevk etti. Jedi Ustası Avar Kriss, sistemin R-sınıfı yıldızını tehlikeye sokan bir sıvı tibanna konteynırı fark edene kadar kurtarma çalışmalarını denetledi. Kriss ve bir diğer Jedi, konteynırı Güç ile uzaklaştırmak için Üçüncü Ufuk'dan ayrıldı, CSK ise kalan mültecileri tahliye etmekle ilgilendi.[34]
Yüksek Cumhuriyet Devri YSÖ 82[37] civarında sona ererken Jedi Padawan'ı Sean, Nihil'in Cumhuriyet'i işgal ettiği zamanları hatırladı.
Yayılım ve duraksama
- "Keşfedilmemiş Dış Halka sınırlarında genişlemeye niyetlenilmesiyle Merkez’in gelenekleri eskidi. Orta Halka'nın ötesindeki fırsatlar onları çağırıyordu."
- ―Janyor
Ticaret loncaları, Cumhuriyet'in yayılmacı politikasına yatırım yaparak büyük karlar elde etti.
Yüzyıllar boyunca Galaktik Cumhuriyet güç kullanmadan, komşu sistemleri kendine çekerek genişledi. Merkez Dünya piyasaları ile ticaret yapma vaadi, üye olmayan birçok sistemi Cumhuriyet ile sıkı ilişkiler kurmaya itti. Cumhuriyet buna rağmen yeni bölgelerin katılımının ve senatör sayısındaki artışın mevcut senatörlerin siyasi etkinliğini azaltmasından ötürü yeni sistemleri davet etmekte yavaş davrandı. Davetleri veren senatörlerin çoğu merkezdeki gezegenlerin temsilcileri iken daveti alan yeni üye devletler çoğu zaman yerel galaktik güç bloklarının birer parçasıydı. Sonuç olarak Merkez Dünyalar, gücünü ve servetini merkezdeki gezegenlerden alan Cumhuriyet'in atan kalbiydi ve bu gezegenlerden çoğu önemlerini korumak için Cumhuriyet'in genişlemesi ve uzak gezegenlere ulaşmasını istemiyordu. Dolayısıyla birçok yararlı yıldız sistemi, devlete olacak katkıları gözardı edilerek Kongre üyesi olmak için bekletildi ve bu bekleme süresi bazen yüzyılları buldu.[38]
Yıllar ilerledikçe Cumhuriyet, yıkılmadı ve giderek daha da güçlendi. Bunun sonucu olarak galakside yüzyıllar boyunca geniş çaplı bir savaş yaşanmadı. Ancak bu yıllar boyunca hükümeti yöneten bürokrat ve senatörlerin çoğunluğu, devletin yararlarından ziyade kendi yararlarını göz etti. Açgözlülük, yolsuzluklar, iç çekişmeler hükümeti yavaş yavaş içten çürüttü.[1] Geçmişteki yıkıcı savaşların üzerinden yükselen Çekirdek gezegenler, oldukça agresif bir kolonizasyon politikası yürüttü. Dış Sistemler'deki bakir gezegenleri araştırdılar, haritalandırdılar, kolonize ettiler ve karşılarına çıkan yerlilerle antlaşmalar yapıp onları önlerinden çektiler. Maceracı öncülere, Cumhuriyet'in yeni bölgelere genişlemesi ve Çekirdek gezegenleri sürekli zenginleştirecek olan hammaddelerle beslemesi için ticari koloniler kurmalarına izin verildi. Çoğu yeni yıldız sistemi; ürünlerini piyasaya sürmek, işlemek ve nakletmek için yeterli paraya sahip olmadığı için Galaksilerarası Bankacılık Klanı'nın yüksek faizli kredilerini almak zorunda kaldı. Borçlarını ödeyemeyen birçok hükümet kendilerini Muun bankacılarının müşteri dünyası olmuş olarak buldu. Zaman ilerledikçe ve Hydian Yolu gibi yeni hiperyolların kurulmasıyla hiperdalga işaretçilerinin zahmetli işleri kolaylaştı.
Cumhuriyet'in kader beyanı Dış Halka Bölgeleri'nin kolonileştirilmesi yol açtı.
Corusantlı modası, sanatı, draması ve edebiyatı galaksi çapında talep gördü. Çekirdekten gelenleri etkilemek isteyen birçok gezegen, İç Çekirdek'in mimari stilini yansıtan lüks konutlar inşa etmeye çalıştı. Ama pek çok Coruscantlı, bunların sadece yavan taklitler olduğunu düşündükleri için beğenmezdi. Corusantlılara göre galaksinin dış bölgelerinde yaşayanlar gezegenleri üstünde hala hava kontrolünden yoksun, jeolojik sıkıntılar çeken ve kıtlık ile mücadele eden barbar tipli canlılardı. Buna ek olarak bu uzak gezegenler federal garnizonlardan yoksun olduğundan dolayı sürekli korsanlar ve suç örgütleri tarafından saldırıya uğruyordu. Bu durum galaksinin uzak yerlerinin kültürel incelikten ve nezaketten yoksun olduklarına dair uzun süredir var olan görüşü daha da güçlendirdi.[5]
Görünümler
Canon dışı görünümler
- William Shakespeare's The Phantom of Menace: Star Wars Bölüm the First
- LEGO Star Wars: Droid Tales Episodes I-III (Geçmişe dönüşlerde göründü)
LEGO Star Wars: The Freemaker Adventures – "Zander's Joyride" (Sadece bahsi geçti)- LEGO Star Wars: Droid Tales – "Exit from Endor"
- LEGO Star Wars: Droid Tales – "Crisis on Coruscant"
Kaynaklar
Notlar ve referanslar
Dış bağlantılar
- Galaktik Cumhuriyet—Vikipedi
